CONTROLE & HANDHAVING

Het beschermen van kwetsbare soorten, de naleving van wet- en regelgeving, het voorkomen van illegale activiteiten, educatie en bewustwording. Dit zijn allemaal redenen waarom de sportvisserijorganisaties inzetten op Controle en Handhaving. Daarbij werkt de georganiseerde hengelsport zowel met professionele als vrijwillige buitengewoon opsporingsambtenaren. 

Als buitengewoon opsporingsambtenaar zet Wilfred Sollie van Sportvisserij Oost-Nederland zich in het werkgebied van deze federatie dagelijks in voor controle en handhaving op de Visserijwet. “Het is belangrijk dat mensen begrijpen waarom er bepaalde regels zijn, dus door middel van een goed gesprek probeer ik altijd de standpunten van de sportvisserij duidelijk te maken. Hoewel het grootste deel van de sportvissers hun zaken goed op orde heeft, kom ik helaas ook wel eens misstanden tegen aan de waterkant. Dan moet je optreden, want het is essentieel om de integriteit van de sportvisserij te waarborgen zodat iedereen er op een leuke manier van kan genieten.” Sollie ziet kansen met de eenwording van alle sportvisserijorganisaties. “Alle controles zullen in het hele land op dezelfde manier worden uitgevoerd en door het efficiënter organiseren van onze werkzaamheden blijft er meer tijd over om daadwerkelijk op pad te gaan om te controleren. Zo kunnen we beter werken aan oplossingen om bijvoorbeeld overlast tot een minimum te beperken.

BELANGEN-BEHARTIGING

De sportvisserij staat middenin de samenleving. Daar hoort bij dat bepaalde ontwikkelingen – zoals maatschappelijke acceptatie en natuurwetgeving – zowel kansen als bedreigingen bieden voor de hengelsport. Regionale en landelijke belangenbehartigers zetten zich op alle niveaus in om ervoor te zorgen dat iedereen nu en in de toekomst kan blijven vissen.

“Op regionaal niveau werken wij al jarenlang op een informele, collegiale manier samen met waterschappen om visrechten te beheren”, zegt Albert-Jan Scheper van Sportvisserij Groningen Drenthe. “Daarnaast is voor grotere projecten – zoals het zeeforelproject Vissen voor Verbinding en het Serpelingenproject – de expertise van Sportvisserij Nederland cruciaal. De transitie naar één organisatie is dan ook een belangrijke stap.”

Voor sportvisserijorganisaties wordt het steeds belangrijker om de maatschappelijke waarde van de sportvisserij duidelijk te maken. “Niet alleen als recreatieve activiteit, maar ook door te laten zien op welke wijze wij bijdragen aan natuurbehoud en het behoud van biodiversiteit. Als één organisatie kunnen we de belangen van de sportvisser nog beter en effectiever vertegenwoordigen en nog sneller inspelen op ontwikkelingen in de politiek en de maatschappij. Zo zorgen we ervoor dat jij als sportvisser ongestoord kunt blijven genieten van je passie, nu en in de toekomst.”

VIS & WATER

De afdeling Vis & Water houdt zich bezig met de toegankelijkheid en bereikbaarheid van viswateren. Dit doen we door de aanleg van voorzieningen zoals vissteigers en -stoepen en het uitvoeren van visserijkundig onderzoek – zowel nationaal als in internationaal verband – om bij te dragen aan een gezonde visstand. Mooie voorbeelden zijn projecten als de herintroductie van de Atlantische steur en het beter beschermen van haaien en roggen (Sharkatag).

“Samen met hengelsportverenigingen zet ik me in om visvijvers toekomstbestendig te maken”, zegt Ramon Pasmans van Sportvisserij Limburg. “We brengen meer structuur aan in de vijvers en verbeteren de waterkwaliteit in samenwerking met gemeenten. In de afgelopen twee jaar hebben we bij diverse verenigingen vissenbossen, overwinteringsvijvers en natuurvriendelijke oevers aangelegd. Door deze maatregelen heeft de aanwezige vis een betere kans om te overleven, wat de sportvissers vaak al in het jaar na aanleg merken middels verbeterde vangsten.”

Aanleg en onderhoud van visvoorzieningen is van belang om viswater toegankelijk en bereikbaar te houden.

VERENIGINGSADVIES

De verenigingsadviseurs van de hengelsportfederaties staan in nauw contact met de hengelsportverenigingen in hun regio. Behalve dat zij regelmatig een-op-een contact hebben organiseren de adviseurs ook regioavonden en Hengelsport Cafés waar verenigingen kunnen bijpraten over de regionale ontwikkelingen.

 “Het adviseren over visrechten heeft de grootste impact op de sportvisserij”, zegt Don Jaring, verenigingsadviseur Sportvisserij MidWest Nederland. “Deze inspanning wordt niet of nauwelijks gezien door de gemiddelde sportvisser, maar vormt wel de basis van onze sport, passie en hobby.” Behalve advies over visrechten geeft Jaring verenigingen ook tekst en uitleg over zaken als verenigingsstatuten, subsidies en vergunningen. “Bovendien help ik bij het werven en behouden van vrijwilligers en het leggen van contacten met lokale overheden.”

Waar verenigingsbesturen vroeger vooral evenementen organiseerden, ligt de focus tegenwoordig meer op de complexe regelgeving en verplichtingen. “Op dat vlak helpen we verenigingen met cursussen en maatwerkadvies. Door de eenwording ontstaan er kansen om onze dienstverlening aan verenigingen nog verder te verbeteren en uit te breiden, wat de lokale sportvisserij uiteindelijk ten goede komt.”

Een belangrijk onderdeel van de kerntaak Verenigingsadvies zijn de afdelingen Wedstrijden en Jeugd.

WEDSTRIJDEN
“Het wedstrijdvissen ontwikkelt zich in een snel tempo, wat betekent dat wij als organisatie mee moeten groeien”, zegt Gerben Jorritsma van Sportvisserij Fryslân. “Bijvoorbeeld door automatisering van lotingsystemen, het up-to-date houden van reglementen en het monitoren van de bevisbaarheid van wedstrijdwateren. Dit doen we in samenwerking met de hengelsportfederaties en Sportvisserij Nederland. Daarbij tikken we een hoog niveau aan, want onze wedstrijdorganisatie dient wereldwijd als voorbeeld.” 

JEUGD
‘De jeugd heeft de toekomst!’ Daarom zetten de medewerkers van de afdeling Jeugd zich samen met hengelsportverenigingen in om deze belangrijke doelgroep bij de sportvisserij te betrekken. Dit onder andere door op basisscholen vislessen te verzorgen en (kennismakings)evenementen zoals de ZomerVISkaravaan te organiseren. Bovendien wordt in aanloop naar de eenwording aan een nieuw jeugdbeleid gewerkt om zo het aantal jongeren dat is aangesloten bij een hengelsportvereniging te laten stijgen.

Achter de schermen verrichten de zeven hengelsportfederaties en Sportvisserij Nederland dagelijks belangrijk werk zodat jij met een gerust hart naar de waterkant kunt voor je volgende visavontuur. Momenteel werken deze acht organisaties toe naar één daadkrachtige en efficiënte organisatie die zorgdraagt voor een toekomstbestendige sportvisserij. Medewerkers van verschillende afdelingen vertellen hoe zij dit nu én in de toekomst gaan doen.

brede coalitie van tegenstanders – waaronder Natuurmonumenten, Visstand Verbetering Maas en Sportvisserij Limburg – ging  Sportvisserij Nederland  meerdere keren in (hoger) beroep, daarbij telkens wijzend op de aantoonbare negatieve gevolgen voor vis. Ook bleef Sportvisserij Nederland consequent pleiten voor strenge eisen aan de WKC als die er toch zou komen. Bijvoorbeeld door de turbines tijdelijk stil te zetten in de paaiperiodes van migrerende soorten zoals zalm en paling.

STRENGERE EISEN STELLEN
Met vrije vismigratie voor ogen vroeg Sportvisserij Nederland de overheid in 2017 al om handhavend op te treden tegen de drie grote WKC’s in ons land. Het daaruit volgende juridische proces wierp onlangs zijn vruchten af: allereerst heeft Sportvisserij Nederland afgedwongen dat de bestaande WKC’s aan een maximale sterftenorm moesten voldoen en dat deze norm gemonitord diende te worden. Omdat hieruit bleek dat de door de WKC’s ingezette alternatieve visbeschermingstechnieken niet voldoende werkten, is er een strengere vergunning afgegeven met vaste momenten – gedurende de migratieperiodes van zalmsmolts (jonge zalm), schieraal (volwassen paling) – waarop de centrales niet mogen draaien. De WKC’s konden zich niet vinden in deze strenge vergunningen met een maximale sterftenorm en vochten die juridisch aan.

HELE GROTE OPSTEKER
De Raad van State oordeelde in de procedure tegen energieleverancier Vattenfall dat voor de WKC Alphen/Lith en Linne een maximaal cumulatief vissterftepercentage van 5% moet blijven gelden en heeft de ruimere ‘stillegperiodes’ (momenten waarop de turbines niet draaien) in stand gelaten om de migratie van zalmsmolts, schieraal en andere vissoorten niet te hinderen. Dat de centrales in Alphen/Lith en Linne slechts beperkt mogen draaien en de komst van de waterkrachtcentrale bij Borgharen van de baan is vormt een grote opsteker. De jarenlange (juridische) inzet van de Sportvisserij om bedreigde soorten zoals paling en zalm weer een toekomstperspectief te bieden werpt eindelijk zijn vruchten af.

Na ruim vijftien jaar procederen door Sportvisserij Nederland lijkt de komst van een waterkrachtcentrale (WKC) in de Maas bij Borgharen definitief van de baan. Eerder dit jaar heeft het College van Gedeputeerde Staten van Limburg in een ontwerpbesluit het voornemen kenbaar gemaakt om de voor de WKC benodigde omgevingsvergunning in te trekken. Sportvisserij Nederland gaat er vanuit dat dit besluit binnenkort definitief zal worden gemaakt door het College en is hier zeer tevreden over omdat dit een positief effect zal hebben op (migrerende) vissen en de riviernatuur in bredere zin.

Sportvisserij Nederland heeft zich de afgelopen jaren volhardend opgesteld in de juridische procedures tegen WKC’s. Het is mede om die reden dat in de kwestie Borgharen de vergunninghouder (Waterkrachtcentrale Borgharen BV) zélf aan het College van Gedeputeerde Staten heeft gevraagd om de vergunning in te trekken. Dit aangezien er bij hen teveel twijfel bestaat over de levensvatbaarheid van de WKC Borgharen – onder meer vanwege de talrijke juridische procedures. Daarmee zal de centrale er dus hoogstwaarschijnlijk niet komen, waarmee de vis het gevaar van turbines bespaard blijft.

VERSTAND GEWONNEN
“Het belang van een goede visstand heeft gewonnen”, zegt Ruben Bil, jurist bij Sportvisserij Nederland. “Net als veel andere (natuur)organisaties hanteren wij al jarenlang het credo: ‘geen waterkracht, tenzij de vissterfte onder 0,1% blijft’. Want in hoeverre kun je anders spreken van groene stroom?” Bovenop dit punt komt dat waterkracht in Nederland nauwelijks bijdraagt aan de energievoorziening. “Niet alleen in Limburg, maar ook op andere plekken in ons land zijn WKC’s vooral uiterst schadelijk voor de visstand. Wij hopen dat dit inzicht nu eindelijk breed is geland en overheden vanaf nu consequent strenge eisen aan vispassages gaan stellen in het beleid omtrent WKC’s.”

LANGE VOORGESCHIEDENIS
Sportvisserij Nederland verzet zich al sinds de eerste initiatieven tegen de komst van een WKC bij Borgharen. Samen met een

VERBETERPUNTEN
Er zijn volgens Faber ook nog wel wat verbeterpunten. “We zien dat de toegankelijkheid van oevers en het water beter kan en de sportvisser hier weinig vrijheid kent. Het gebied verandert ook door ruimtelijke ontwikkelingen zoals woningbouw, grondstoffenwinning en energieopwekking, waardoor zowel de ruimte voor de vis als voor de sportvisser onder druk staat. Het is zaak om de belangen van de sportvisserij te laten samenkomen met die van de natuur, economie en andere recreatievormen. Met de visie zorgen we ervoor dat de hengelsport een vaste plek krijgt in de ruimtelijke plannen voor het IJsselmeer en Markermeer. Dan kunnen we de vele kansen die er liggen ook verzilveren.” De visie richt zich op tien speerpunten, waarvan Faber er enkele toelicht. “We willen meer en betere sportvisvoorzieningen realiseren, zoals extra trailerhellingen en visplekken. Ook onderzoeken we de mogelijkheden om lokale toestemmingen te verruimen, zoals het nachtvissen en het gebruik van een derde hengel. Daarbij zijn we natuurlijk wel afhankelijk van de medewerking van andere partijen.”

TOEKOMSTVISIE
De totstandkoming van de Visie Sportvisserij IJsselmeer-Markermeer is een eerste stap in een langetermijntraject. Faber: “De komende jaren werken we samen met overheden, natuurorganisaties en andere belanghebbenden om onze doelen te realiseren. Daarbij laten we de sportvisser zien wat deze fantastische omgeving te bieden heeft, maar maken we ons ook hard voor maatregelen die bijdragen aan een gezond visbestand door het herstel en behoud van de onderwaternatuur – bijvoorbeeld door meer schuil- en paaiplekken voor vis te creëren. Zo maken we van het IJsselmeer en Markermeer wateren die bij veel sportvissers weer op de radar staan en klaar zijn voor de toekomst!” De Visie Sportvisserij IJsselmeer-Markermeer is te bekijken op www.sportvisserijnederland.nl.

Het is zaak om de belangen van de sportvisserij te laten samenkomen met die
van de natuur, economie en andere recreatievormen

Sportvissers laten het IJsselmeer en Markermeer doorgaans links liggen. Dit terwijl deze wateren legio kansen bieden. Daarom heeft Sportvisserij Nederland samen met hengelsportfederaties, -verenigingen en sportvissers de Visie Sportvisserij IJsselmeer-Markermeer ontwikkeld.

Het IJsselmeer en Markermeer behoren tot de mooiste en meest uitgestrekte viswateren van Nederland. Vroeger waren hier jaarlijks tienduizenden sportvissers actief. Dat is niet zo gek, want met ruim 1.900 km² open water en honderden kilometers oeverlijn bieden deze meren unieke mogelijkheden voor sportvissers. Na een tijd in het slop te hebben gezeten, zit de visstand de afgelopen jaren in de lift. Vooral de grote aantallen én grote formaten snoekbaars vallen op, maar ook baars en diverse witvissoorten worden meer en meer gesignaleerd. Desondanks laat de sportvisser zich in dit gebied nog maar weinig zien.

AL STAPPEN GEZET
Sportvisserij Nederland ziet volop kansen om de sportvisserij op het IJsselmeer en Markermeer aantrekkelijker te maken. Daarom is besloten de Visie Sportvisserij IJsselmeer-Markermeer te ontwikkelen. In de visie staat hoe men, samen met andere partijen, gaat werken aan meer voorzieningen, een betere toegankelijkheid en een nog robuustere visstand. “We willen de sportvisserij op het IJsselmeer en Markermeer toekomstbestendig maken, zodat sportvissers hier ook de komende decennia weer volop kunnen genieten,” zegt Martijn Faber, projectmanager bij Sportvisserij Nederland. De afgelopen jaren zijn al belangrijke stappen gezet. “Zo is de beroepsvisserij verduurzaamd en het aantal staand want netten fors verminderd. Hierdoor zit de visstand op beide wateren weer in de lift. Aan die positieve ontwikkeling willen we bekendheid geven, want het IJsselmeer en Markermeer zijn niet heel erg bekend onder de sportvissers – en ‘onbekend maakt onbemind’.”

Vang je een zeebaars
met een witte of een gele floy
tag bij de rugvin? Maak dan melding van het nummer dat op dit merkje vermeld staat en krijg een beloning van € 10,- (witte tag) of € 50,- (gele tag) – dit laatste enkel in combinatie met een video waarin de vis wordt teruggezet.

Zeebaars is van nature een migrerende soort met een voorkeur voor warmer water. Bij ons is deze vis een zomergast, die richting de winter naar het zuiden trekt om de kou te vermijden. Zo is Het Kanaal een gekend overwinterings- en paaigebied voor zeebaars. Een (onbekend) deel van het zeebaarsbestand heeft echter ‘ontdekt’ dat warm water niet enkel in het zuiden voorkomt. Door menselijke activiteit – zoals de lozing van koelwaterstromen bij energiecentrales – zijn er in Nederland gebieden waar de watertemperatuur jaarrond enkele graden hoger ligt vergeleken met het omringende water. De zeebaars die niet uit ons land wegtrekt verblijft ’s winters in deze gebieden.

WITTE EN GELE TAGS
Om inzicht te krijgen in de omvang en de verspreiding van het winterbestand aan Nederlandse zeebaars doet Sportvisserij Nederland samen met Wageningen Marine Research onderzoek in de haven van IJmuiden en in het Rotterdams havengebied (Maasvlakte II). Daar worden honderden zeebaarzen gevangen en getagd. Zo worden alle vissen voorzien van een zogenaamde floy tag. Dit is een dun wit ‘rietje’ van 5 cm met daarop een uniek nummer en het webadres waar vissers hun vangst kunnen melden. Er zijn ook vissen die een gele floy tag krijgen. Dit geeft aan dat ze zijn uitgerust met een radiotag, ook wel bekend als Vemco. Aan de hand van strategisch opgestelde luisterstations kunnen we het gedrag van de vis door de seizoenen heen volgen.

MELD JE VANGST!
Vang je een zeebaars met een floy tag? Maak hier dan melding van. Dit levert je niet alleen een beloning op, maar helpt ons ook om belangrijke data over de zeebaars te verzamelen. Voor de melding van een witte tag ontvang je € 10,- en voor de melding van een gele tag wordt € 50,- uitgekeerd. Dit laatste enkel in combinatie met een video waarin de vis wordt teruggezet, want zeebaarzen met een radiozender zijn extra waardevol voor het onderzoek. Vangsten van zeebaars met een tag kunnen worden gemeld op sharkray.eu.

Het onderzoek naar de zeebaars wordt mogelijk gemaakt door de steun van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, Rijkswaterstaat, Sportvisserij MidWest Nederland, Sportvisserij Zuidwest Nederland en Sportvisserij Nederland.

Sportvissers kunnen vanaf dit jaar mogelijk zeebaars met een tag (merkje) vangen. Sportvisserij Nederland doet in 2025 en 2026 namelijk samen met Wageningen Marine Research onderzoek naar de aanwezigheid en het gedrag van zeebaars, met een speciale focus op de winterperiode.

Voor de Nederlandse kust worden steeds vaker haaien gesignaleerd. Dit biedt een uitgelezen kans om meer over deze bijzondere dieren te weten te komen. Bijvoorbeeld waar gevlekte gladde haaien en ruwe haaien hun jongen ter wereld brengen? Jij kunt bijdragen aan het in kaart brengen van de kraamkamers (pupping grounds) door vangsten van haaienpups te melden.

Het vermoeden van wetenschappers is dat de Zeeuwse Delta en de Waddenzee fungeren als geboortegrond voor haaienpups. “Vooral vrouwelijke haaien zoeken in de zomer het ondiepe, warme water op om hun jongen te baren,” vertelt Niels Brevé, onderzoeker bij Sportvisserij Nederland. “We willen ontdekken waar deze pupping grounds precies liggen, zodat we de kraamkamers in kaart kunnen brengen. Die gebieden spelen immers een cruciale rol in de levenscyclus van deze bijzondere vissen.” Daarom roepen we sportvissers op om haaien die zij tussen april en oktober vangen te registreren op sharkray.eu. Daarbij zijn haaienpups (tot 30 cm) en volwassen vrouwtjes (vanaf 100 cm) extra interessant. Maak duidelijke foto’s van de vis en geef de lengte, vangstdatum en -locatie door om kans te maken op mooie prijzen. Zo worden door loting een haaienvistocht (5x), T-shirts van Sharkatag (50x) en een vermelding in Hét VISblad (voor de eerste en laatste vangst) als prijs verdeeld. Bovendien ontvangen de eerste vangstmeldingen van een haaienpup een Sportvisserij Nederland goodiebag (op=op).