Zagers en zeepieren zitten vrijwel standaard in de aasbak van iedere zeevisser. Toch zijn er nog tal van andere aassoorten die je perfect op de haken van je onderlijn kunt presenteren. Fanatiek kustvisser Sven Veenstra (25) trekt de trukendoos open en laat zijn licht schijnen op diverse alternatieven die het proberen zeker eens waard zijn.

Bind de mesheft – al dan niet in combinatie met ander aas – als een soort rollade op de haak.

MESHEFTEN

Mesheften zijn gemakkelijk verkrijgbaar, heel veelzijdig en kun je meerdere keren invriezen. “Al gaan ze op een gegeven moment wel flink stinken”, waarschuwt Sven. Peuter het witte, stevige vlees aan de ‘tong’ uit de schelp en zet dit met bindelastiek als een soort rollade op de haak. “Dan blijft-ie goed zitten. Al is regelmatig verversen geen slecht plan, want na een poosje wordt het geurspoor minder sterk.” Voor de bot en de schar pakt Sven een stukje mesheft (al dan niet in combinatie met een zeepiertje), voor de zeebaars twee of drie hele exemplaren en voor de gul en kongeraal twee mesheften in combinatie met drie of vier zeepieren.

KUNSTAAS
Het is zeker niet standaard, maar kunstaas is ook een optie voor de kustvisser. “Dit biedt verschillende voordelen: het is goed houdbaar, vrijwel onbeperkt bruikbaar en je krijgt er geen vieze handen van”, somt Sven op. De lange imitatiezagers knipt hij in stukjes die hij op de haaklijn rijgt. “Daar bevestig ik in de regel een drijvertje boven om het kunstaas in de stroming extra te laten bewegen. Je kunt de boel desgewenst nog ‘pimpen’ door er een geurtje aan mee te geven, al ruiken die sprays niet altijd even fris – voor ons dan.” Zo’n stukje plastic op de haaklijn is wellicht even wennen, maar volgens Sven zul je zien dat dit ook prima vis vangt. “Als er een school wijting op de stek zit en er ontstaat voedselnijd, dan bijten ze echt op alles.”

‘Bind een
stukje makreel met de huid aan de buitenkant op een pier of tap – zo voorkom je dat het vlees wordt uitgeperst’

MAKREEL
Een andere vette en sterk geurende vis is de makreel. “Die is in tegenstelling tot de bluey wél goed verkrijgbaar en echt niet alleen interessant voor snoekvissers”, tipt Sven. “Snijd of knip hier stripjes van – klein of wat groter – die je voor de wijting en platvis op een haak maat 6 of 4 bindt. Je kunt makreel combineren met een piertje, stukje tap of een gezouten zeepier.” Vlak de makreel ook niet uit voor de kongeraal. “In dat geval snijd je een grote lap filet (met huid) los van de vis en bind je deze op een forse 7/0 haak.”

FRANSE TAPPEN
De Franse tap is minder bekend dan de zager of zeepier, maar deze grote worm – die bijna altijd uit Frankrijk komt, vandaar de naam – is een prima aassoort. “De tap is stevig dankzij het taaie vel en geeft een sterk geurspoor af. Niet alleen als hij vers is, maar ook als-ie uit de diepvries komt.” Strijk tappen wel eerst leeg en verpak ze los van elkaar in krantenpapier voordat je ze invriest. “Zet een stuk tap met bindelastiek vast op de haak, alsof je het aas mummificeert. Zo krijg je mooi een compacte aasaanbieding.” Tappen vallen eigenlijk bij alle vissoorten in de smaak, dus die kun je altijd zonder aarzelen op de haak binden.

Snijd vis in dunne reepjes die je mooi op de haak kunt zetten

ZOUTE PIEREN
Zeepieren die je overhoudt na een dagje vissen kun je prima invriezen. “Spreid ze gelijkmatig uit over een dikke laag kranten, waarna je er flink wat keukenzout overheen strooit. Na enkele uren zijn de pieren hun vocht kwijt en kleiner en taaier geworden.” Doe ze in een plastic zak, voeg wat schoon zout toe, bind de zak goed dicht en bewaar deze in de vriezer. Daar blijven ze maandenlang goed. “De geur van deze pieren is vooral bij de schar erg in trek, maar ook bot en wijting zullen deze zoute snack niet links laten liggen.”

SARDINE
Sardines zitten bomvol olie en vetten en geven een sterke geur af. “Dit is een populaire aasvis onder snoekvissers, maar op het zoute wordt de sardine gek genoeg veel minder ingezet – terwijl het ook aan zee prima scoort. Voor de schar en de wijting combineer ik een stukje sardine met een stukje tap of zeepier die ik op de haak (maat 6 of 4) bind. Mik ik op kongeraal, dan pak ik een halve sardine of een hele -filet met vel die ik op een forse haak (7/0) bind. Vanwege de zachte structuur van de sardine dien je dit kwetsbare aas altijd goed vast te zetten met bindelastiek.”

SPIERING
Waar de spiering vooral bekend staat als een goed aas voor de snoekbaars, kun je hier ook prima zeevis mee vangen. “Schar, wijting, bot en zeebaars”, somt Sven op. “Kies voor een niet al te grote spiering (omstreeks 5 cm) om het aas goed met de maat van de haak te laten matchen. De aasvis prik ik door de kop en zet ik met bindelastiek vast op de haaksteel. Zorg dat je de spiering bevroren houdt, want dat maakt het bevestigen van dit aas een stuk gemakkelijker (ontdooid is het visje slap en erg teer).” Sven vangt zijn spiering in Harlingen, maar dit visje is bijvoorbeeld ook te koop bij groothandels in levensmiddelen.

Waar je vanaf deze Friese dijk normaal gesproken Vlieland, Terschelling en Ameland kunt zien liggen, kijken we nu tegen een groot, grijs vlak aan. Alleen de scheepshoorn van de zojuist vertrokken veerdienst – de boot blijft verborgen in de dichte mist – in het iets verderop gelegen Harlingen verraadt de nabijheid van de Waddeneilanden. “Het is te hopen dat de vis niet gedesoriënteerd raakt door de omstandigheden en het aas toch weet te vinden”, zegt Sven terwijl hij ietwat bedenkelijk kijkt. Daar heeft-ie in ieder geval alles aan gedaan, want op de plank ligt een brede selectie van aassoorten klaar voor deze sessie. Met onder meer tappen, gezouten pieren, spiering, haring, makreel, mesheften, inktvis en kunstaas is de keuze reuze.

ALTIJD VOORZIEN
In het assortiment ontbreken opmerkelijk genoeg de gebruikelijke verse zeepieren en zagers. “In tegenstelling tot de rest van het land is daar in deze omgeving vaak heel erg moeilijk aan te komen. De meeste Friese hengelsportzaken zijn vooral gericht op het zoete en zelf aas gaan spitten op het wad zit er niet altijd in. Vandaar dat ik in de vriezer steevast een voorraadje alternatieve aassoorten heb liggen. Dan ben ik te allen tijde voorzien en kan ik altijd – ook nog last minute – op pad als ik naar zee wil”, licht Sven de bonte mix op de plank toe. “Met wat ik hier tot mijn beschikking heb kan ik prima uit de voeten. Daarbij maak je met het aas dat ik op de haken prik ook meer kans op bijvangst van vissoorten die je aan zagers of zeepieren minder snel vangt – zoals een hondshaai of een tarbotje.”

GOURMET RESTANTEN
Op de minder courante aassoorten vangt Sven ook de gebruikelijke wintervis. “Schar, wijting en bot zijn echt totaal niet kieskeurig. Die kun je aan tal van aassoorten vangen. Zelfs aan spul dat eigenlijk niet voor de sportvisserij is bedoeld. Zo heb ik na kerstmis eens aan het Noordzeekanaal gestaan met de restjes die over waren van het gourmetten: een paar plukjes kipfilet, een stukje varkenshaas en wat reepjes biefstuk. Dat werkte prima, hoor!” Het is medio januari als we op pad zijn voor dit artikel – kerst ligt al weer een poosje achter ons – dus voor deze sessie is Sven de vriezer in gedoken. In dit artikel zoomen we in op de diverse soorten alternatief aas die hij gebruikt bij zijn kustvisserij.

BLUEY
De bluey is bij ons (nog) niet heel erg bekend, maar staat bij fanatieke zeevissers hoog genoteerd. Deze vis uit de Stille Oceaan is een soort kruising tussen een makreel en een geep. Bovendien is-ie heel vettig en wasemt de sterk geurende olie slechts langzaam uit. Sven: “Dit maakt het een prima aas – onder meer voor schar, wijting en rog – dat ook nog eens lang effectief blijft. Gebruik kleine stukjes die je met bindelastiek tegen een piertje of tapje aan zet.” Het enige lastige van dit topspul is dat je er in ons land niet zo gemakkelijk aan kunt komen. “Daarvoor moet je in Engeland zijn, waar het veelvuldig als aas wordt gebruikt.”

HARING
Dit is van de vissoorten waarmee Sven vist de minst vette, maar misschien wel de meest veelzijdige. “De haring wordt niet veel als aas gebruikt, maar is in de winterperiode een echte topper. Je kunt ‘solo’ met een stukje haring vissen, maar het ook combineren met vrijwel alle andere aassoorten. Voor de kongeraal vis ik met grote hompen haring die ik op de haak bind, voor andere vissoorten – zoals de wijting en schar – snijd ik stukjes die ik met bindelastiek vast zet. Het voordeel van de haring is dat hij goed verkrijgbaar is en een mooi geurspoor verspreidt.” Zorg dat je ook de haring goed gekoeld bewaart, want eenmaal ontdooid wordt-ie vrij zacht.

EXPERIMENTEREN

De lijst met mogelijke aassoorten is natuurlijk veel langer dan de opsomming die in dit artikel wordt gegeven. Je kunt bijvoorbeeld ook met garnalen, mosselen, schelpaas, regenwormen of gerookt varkensspek aan de slag gaan. Laat je fantasie de vrije loop en ga aan zee gewoon eens experimenteren met afwijkende aassoorten.

INKTVIS
Waar in het buitenland veel met inktvis wordt gevist, is dit aas bij ons niet echt populair. “Terwijl het toch heel goed toepasbaar is, zeker vanwege het taaie en rubberachtige vel”, zegt Sven. “Doorgaans snijd ik de inktvis in repen die ik verwerk in een aascocktail of als ‘stopper’ op de haak zet om ander aas mee te zekeren. In de zomermaanden zijn reepjes inktvis trouwens ook prima aas voor de geep.” Wil je eens gericht op grote vis – zoals conger, zeebaars of gul – mikken? Dan kun je het proberen met een hele inktvis (van ongeveer 15 centimeter lengte) die je op de bodem presenteert.

“Je kunt duimnagelgrote stukjes aas gebruiken of juist een grote hap presenteren. Van die laatste komt extra veel geur af, maar dan dien je het aas wel tot op de haaksteel te rijgen en goed vast te zetten met bindelastiek om plukken door wijting, krabben of garnalen tegen te gaan. Korte haaklijntjes helpen ook om dit euvel te ondervangen.”